
باغ فین
باغ فین کاشان | در میان 9 باغ ایرانی یونسکو
باغ فین کاشان یکی از مهمترین و زیباترین جاذبه های گردشگری این شهر تاریخی است. این باغ حیرتانگیز نه تنها در فهرست آثار ملی ایران به ثبت شده، بلکه در میان 9 باغ ایرانی میراث جهانی یونسکو نیز قرار دارد. با مجله گردشگری کاشانه روشن همراه شوید تا این باغ تمام ایرانی و بناهای تاریخی داخل و اطراف آن را به شما معرفی کنیم.
معرفی باغ فین در کاشان
وقتی صحبت از جاهای دیدنی کاشان میشود، بدون شک باغ و حمام فین کاشان اولین مکانی است که به ذهن ما میرسد. این باغ با وسعت 33799 مترمربع در منطقه فین کاشان قرار دارد. برج و باروهای استوانهای شکل باغ، دیوارهای داخلی و دیگر آثار آن، زیبایی فین کاشان را چندین برابر میکند. این باغ تاریخی کاشان که آن را با نام باغ شاه هم میشناسند، قصههای زیادی در خود نهفته دارد.
از مهمترین وقایع تاریخی باغ فین کاشان میتوان به قتل امیرکبیر به دستورناصرالدین شاه قاجار در حمام باغ اشاره کرد. دیگر اتفاقات مهم تاریخی باغ فین جشن شاه اسماعیل صفوی پس از پیروزی بر دشمنان خود در این مکان، قتل خضر نهاوندی تنها حاکم کاشان و مرگ شاه صفی نشان از اهمیت آن دارد.
باغ فین یکی از زیباترین باغ های ایرانی است که در سال ۱۳۱۴ در فهرست آثار ملی و در سال ۱۳۹۰ در فهرست ميراث جهانی قرار گرفت، اما قدمت و زمان ساخت دقیق آن مشخص نیست!
تاریخچه باغ فین کاشان
بیایید درباره تاریخچه و سازنده باغ فین کاشان بیشتر بدانیم. در گذشته منطقه فین کاشان که امروزه این باغ نیز در آن قرار دارد، مورد توجه پادشاهان ایرانی بود. جالب است بدانید درباره قدمت باغ فین کاشان برخی آن را به دوره اردشیر بابکان نسبت میدهند، بعضی منابع تاریخی از زمان یعقوب لیث صفاری میگویند و در نهایت به اعتقاد دیگر تاریخنگاران، زمان تاسیس این باغ به دوران آل بویه بازمیگردد. با توجه به شواهد موجود، دوره ایلخانی هم در فهرست برخی از تاریخنویسان قرن هفتم هجری قرار دارد.
به طور کلی باغ فین در کاشان دچار تحولات زیادی در طی زمان شد. زلزله سال 951 هجری شمسی در دوران صفویه، آسیب زیادی به این باغ زد و «باغ کهنه» از بقایای به جا مانده از همان بلای طبیعی است.
معماری و بازسازی باغ فین در دوران صفویه و شاه اسماعیل اول اتفاق افتاد و بخشهایی مانند سردر ورودی، حمام امیرکبیر، کوشک صفوی، سنگفرشهای باغ با طرح شمسه در این دوران ساخته شد.
اما بسیاری از آثار امروزی باغ فین در کاشان مانند نقاشی های دیواری، حمام بزرگتر در کنار حمام صفوی، عمارت بادگیر، کاشیهای فیروزهای و… از دوران فتحعلی شاه قاجار به جا ماند.
در دوران پهلوی نیز استخر مرکزی باغ مرمت و ساخت موزه ملی در سال ۱۳۳۶ آغاز شد. همچنین مرمت بخشهای متعددی از باغ در سال ۱۳۵۷ انجام و در نزدیکی حمامهای بزرگ و کوچک و کتابخانه امروزی بنایی ساخته شد.
علت نام گذاری باغ فین چیست؟
چرا اسم این باغ فین است؟ همانطور که گفتیم این باغ درمنطقه فین کاشان قرار دارد و به همین دلیل آن را با این نام میشناسند. البته به گفته برخی لغت فین کاربرد عربی کلمه فارسی پین به معنای پایان است، چراکه فین منطقه پایانی شهر کاشان در آن زمان بود.
معماری باغ فین کاشان
آب و درخت بخش پررنگ معماری باغ فین و عنصر ثابت آن هستند. به طوری که میتوانید در جای جای باغ این عناصر را مشاهده کنید. درختان 500 ساله و سرسبز در کنار نهرهای جاری آب، معماری این باغ ایرانی را به رخ میکشند. جالب است بدانید که سن درختان چنار باغ فین به چندین قرن هم میرسد! سرو لیلی و مجنون یکی از قدیمی ترین درختان باغ را میتوانید در کنار کوشک قاجار پیدا کنید.
از دیگر نکات برجسته معماری باغ فین میتوان به تقارن آن اشاره کرد که البته از دوره صفویه به بعد کمرنگتر شد. اوج تقارن این باغ را میتوانید در حوزه دوازده فواره مشاهده کنید؛ حوضی مستطیل شکل با فوارههای زیبا که بدون شک عکسهایش را در شبکههای اجتماعی دیدهاید. حوض جوشان باغ فین نیز به دلیل کاشیکاری های شگفتانگیز آن که مانند قالی های معروف کاشان است، معماری زیبای این بنا را نشان میدهد.
بناهای موجود در باغ فین
بیایید باغ فین کاشان با جاذبه هایش را بیشتر بشناسیم. از آنجایی که این باغ در دوران مختلف ساخته و تکمیل شد، آثار متعددی در هر دوره به آن اضافه گردید. بخش های مختلف باغ فین کاشان به شرح زیر است:
کوشک صفوی
این بنا در زمان شاه عباس اول صفویه در دو طبقه ساخته شد و محل برگزاری جشنها و مراسم بود. کوشک در واقع یک قصر کوچک است که در گذشته در نقطه تلاقی محورهای اصلی باغ ساخته میشد. در مرکز این کوشک چهارضلعی یک حوض زیبا قرار دارد از نکات برجسته آن میتوان به نقاشیهای رضا مصورکاشی اشاره کرد که در حال حاضر بسیار کمرنگ شده است.
حوض آرزوها
از دیگر جاهای دیدنی باغ فین میتوان به حوض سکه اشاره کرد که با نام «شتر گلو» نیز آن را میشناسند. در وسط این حوض یک حفره وجودددارد که شبیه گردن شتر است و همین مسئله باعث خروج آب با فشار از دهانه حوض میشود. جالب است بدانید گردشگران سکههایی را به درون حوض میاندازند و معتقدند اگر به داخل حفره بیفتد، به آرزویشان میرسند!
کوشک قاجار
فتحعلی شاه قاجار در سال 1189 دستور ساخت این کوشک در باغ فین را صادر کرد. از این رو، کوشک قاجار را با نام «صوفه فتحعلی شاه» هم میشناسند. این کوشک به بخشهای مختلفی مانند چهارطاقی با حوض جوشان، حوضخانه و صفه چهارایوانی سرپوشیده و شاهنشین تقسیم میشود. در ضلع جنوبی و شمال هم دو حیاط خلوت وجود دارد. معماری و نقاشیهای کوشک قاجار از ویژگیهای منحصر به فرد آن محسوب میشود که متعلق صنع الملک غفاری است و توسط استاد مطیفیفر بازسازی شد.
چشمه زنانه
در کنار کوشک قاجار، چایخانه باغ فین کاشان قرار دارد که در گذشته آن را با نام چشمه زنانه (تقسیمگاه آب) میشناختند. آب ورودی به این چشمه همانطور که از نامش پیداست به سه بخش تقسیم میشود و در زیر در زیر حوض جوشان، حوض کوشک قاجار و حوض کوشک صفوی جریان پیدا میکند.
اتاق شاه نشین
این اتاق در دوره قاجار و به دستور محمدشاه قاجار در باغ فین ایجاد شد و در فهرست جاذبه های کاشان قرار دارد. یک اتاق پنج دری و ارسی که پنجرههای رنگی بسیار زیبا و مشرف به حیاط دارد. در اطراف این ساختمان درهایی وجود دارد که در گذشته مخصوص خدمتکاران بود و برای رفت و آمد آنها استفاده میشد.
عمارت سردر
یکی از جاهای دیدنی باغ فین که یک عمارت دو طبقه است و درست در ورودی این مکان قرار دارد. این بخش نیز در دوران صفویه به این باغ اضافه شد و دارای ایوانهایی است که به هر چهار طرف باغ مشرف هستند. در گذشته از این ایوانها برای نگهبانی از باغ استفاده میکردند. هشتی در طبقه پایین این عمارت است و گردشگران پس از عبور از آن، وارد دالانها و اتاقهای جانبی میشوند.
چشمه فین
چشمه فین که به چشمه سلیمانیه معروف است، منبع تامین آب حوضهای این باغ است. آب این چشمه از کوهی در غرب کاشان با قدمتی 7 هزار ساله به نام «دندانه» تامین میشود. از آنجایی که برخی از مردم معتقدند این چشم معجزه حضرت سلیمان است، به آن نام چشمه سلیمانیه دادند. اندازه آب این چشمه در هر زمانی از سال ثابت و معادل 360 لیتر است و به بارندگی وابسته نیست!
حمام های باغ فین
حمام ها مشهورترین بناهای باغ فین کاشان هستند. دو حمام سلطنتی و صفوی در این مکان وجود دارند که با نام حمام فین کاشان شناخته میشوند.
حمام سلطنتی: در زمان قاجار و به دستور فتحعلی شاه در سال 1189 هجری شمسی برای استفاده شاهان ساخته شد و بخشهای مختلفی مانند دالان فرعی برای رسیدن به صحنه اصلی، رختکن و سربینه و… دارد. در صحن اصلی حمام بخشهایی مانند شاه نشین، اتاقهای حجامت، خزینه، حوض آب گرم، حوض آب سرد و حوض آب نیمهگرم مشاهده میشود.
حمام صفوی: یا حمام کوچک همان جایی است که صدراعظم ایران یعنی امیرکبیر در سال 1230 هجری شمسی در آن به قتل رسید. حمام صفوی را با نام حمام امیرکبیر نیز میشناسند. بخشهای این حمام تقریبا مشابه حمام سلطنتی است و در سال 882 هجری شمسی ساخته شد. هفت کاشی خزانه حمام صفوی از بخشهای زیبای آن است که قدمت آن به 500 سال هم میرسد.
برج و باروی باغ
برج و باروی باغ فین نه تنها جلوه زیبایی به آن میبخشد، بلکه در گذشته برای ایجاد ایمنی اهمیت داشت. چهار برج که در زمان صفویه ساخته شد و به صورت حصار اطراف باغ را گرفت. در دوران قاجار سه برج دیگر برای به نمایش کشیدن یک قلعه شاهانه به این برجها اضافه شد.
موزه ملی کاشان و کتابخانه باغ فین
به ضلع شمال غربی باغ فین که بروید، موزهای یک طبقه که شامل تعدادی تالار بزرگ و کوچک و یک زیرزمین است را میبینید. موزه ملی کاشان در سال ۱۳۴۶ شمسی و روی خرابههای بنای خلوت نظامالدوله ساخته شد. در این موزه میتوانید از بخشهای مردمشناسی، باستانشناسی و صنایعدستی بازدید کنید. برخی از اشیای این موزه از حفاریهای تپه سیلک و اشيای تاريخی شهرهای شوش، لرستان، اسماعيل آباد و… به دست آمدهاند. در کنار موزه اصطبلی وجود دارد ک به نظر میرسد قدمت آن با خلوت نظام الدوله یکسان است.
به ضلع شرقی باغ فین کاشان هم که بروید، عمارت بادگیر یا همان ساختمان کتابخانه را مشاهده میکنید. این ساختمان دردوران قاجار به باغ اضافه شد و از سال ۱۳۳۴ شمسی با نام کتابخانه عمومی کبیر شناخته میشود.
اطلاعات بازدید از باغ فین
بهترین زمان بازدید از باغ فین کاشان
بهار بهترین فصل برای سفر به کاشان و بازدید از این باغ زیباست. البته تابستان هم با توجه به اینکه این باغ سرسبزی فوقالعادهای دارد، فصل مناسبی برای سفر محسوب میشود.
جاهای دیدنی اطراف باغ فین
از جاهای دیدنی اطراف این باغ میتوان به تپه سیلک، خانه طباطبائی ها، مسجد و مدرسه آقابزرگ و حمام سلطان امیراحمد اشاره کرد.
باغ فین کاشان کجاست؟
باغ فین در خیابان امیر کبیر در بخش مرکزی شهر کاشان در استان اصفهان قرار دارد.
شماره تلفن باغ فین کاشان: ۰۳۱۵۵۳۰۲۰۷۰
نحوه دسترسی به باغ فین
در هر کجای کاشان که باشید به راحتی میتوانید به خیابان امیرکبیر بروید. مسیر دسترسی به این جاذبه بسیار ساده است و در انتهای خیابان درختان بلندقامت و قدیمی باغ نمایان هستند.
ساعات بازدید و هزینه آن
ساعات بازدید از باغ فین، همه روزه از ساعت ۹ صبح تا 6 بعدازظهر است. باغ فین کاشان در کرونا از گردشگران پذیرایی میکند، با این حال قبل از رفتن به صورت تلفنی در این باره اطلاعات کسب کنید. هزینه بازدید از باغ فین برای ایرانیها 2500 تومان و برای گردشگران خارجی 25 هزار تومان است.
زمان های تعطیلی باغ فین کاشان
این جاذبه معروف گردشگری کاشان در ایام سوگواری و شهادت تعطیل است.
باغ فین مشهورترین جاذبه کاشان
در هر فصلی به ویژه اگر در بهار به کاشان سفر کنید، میتوانید یکی از زیباترین باغهای ایران و جهان را از نزدیک ببینید؛ باغی که شما را به گذشتهای دور پرتاب میکند. میتوانید سفر به گذشته با اقامت در هتل سنتی کاشانه روشن و اتاقهای نوستالژیک آن تکمیل میکند.
آیا تا به حال به باغ فین کاشان رفتهاید؟ تجربه خود را با ما به اشتراک بگذارید.